INCLUSIE VOOR VERLANGEN

Tijdens gesprekken over werk en zingeving gaat het vaak, automatisch, over het hebben van kwaliteiten en talenten.

Het belang van de herkenning en erkenning van kwaliteiten en talenten, in wisselwerking met grenzen en verantwoordelijkheden, is evident.

In mijn begeleidingspraktijk werk ik samen met begaafde personen. Niet zelden stottert het als het aankomt op de vraag wat zij wíllen doen. Werkmatig, vaak ook op relationeel gebied.

We kijken terug op verleden processen en zien meer dan tien talenten, maar zíen ze niet.

Welke bril dragen we hier?

Talrijke spiegels uit het verleden boden veelal bevestiging, geen begeleiding. Een gemis aan verbinding met het zelf en de ander, aanhoudende maar niet geziene angst; het staat gelijk aan voor de persoon onzichtbare talenten. Een onafgestemde begeleiding van verzorgers, waar dan ook, droeg (en vaak draagt) bij aan niet-zien wat voor vele anderen evident lijkt. Als een talent niet ontvangen kan worden omdat het zenuwstelsel erop reageert alsof het om een doodsbedreiging gaat, laat de spiegel vooral dreiging zien. Talent hebben of gezien worden in je talent kan heerlijk en bevrijdend zijn, maar ook eisend, onafgestemd met de rest van je menszijn of ervaren worden als een nood om de ander tegemoet te komen in diens perceptie, normen en waarden.

Je bent knetter getalenteerd! Jij hebt zoveel mogelijkheden!

Maar wat wíl er - niet - gezien worden? Hoe kom ik van deze nare dreiging af?

Dominantie van angst maakt verlangen onvoelbaar. Onopgemerkt verdrinkt zij in een soep - of behendige constructie - aan angstgedreven gedachten. Geziene en erkende talenten worden beantwoord met een schrikkend en schikkend lichaam. Of een gestolde, steviggehouden houding. Taken worden uitgevoerd, maar 'uitvoering' wordt steeds als ongewenste taak omschreven. Uitvoering wordt in de handen van anderen gelegd. De verbinding lijdt. Als leidinggevende in een ivorentoren of als freelancer die even snel toe - als wegvliegt.

Been there, done that.

Meer nog dan verlangen voelen, wordt macht gevonden in het uitsluiten van onvrijheden of het insluiten van veiligheden. Verbinden met verlangen voelt spannend en is serieus kwetsbaar. Beweeg eens bewust met je aandacht door alle fysieke locaties van pijn, spanning, angst en onzekerheid heen. Levensverhalen liggen vervlochten in de daar belichaamde energie. Er wordt even iets aangeraakt, een verhaal rolt, of het verstilt, voelt kil. De beweging die zojuist ingezet werd, wordt nu uitgezet.

Ook schijnbaar kleine, terugkerende opmerkingen kunnen bijdragen aan een 'binnensfeer' (hoe je van binnenuit de omgeving aanvoelt) die stelt en eigenlijk uitstraalt: ik krijg de ruimte niet om te onderzoeken welke beweging ikzelf maken wil. Verlang.

Een liefdevolle verbinding is dé bedding voor verlangen om onbekommerd ervaren te worden. De vraag naar wíllen roept veelal verkramping op, komt ook veelal uit verkramping voort. Maar wat wíl je dan?

Been there, done that more than once.

De vraag 'Wat wil je?' wordt beantwoord vanuit het maatschappelijk systeem en diens normen, de conditionering of vermijdende verbeelding. Maar een resoluut antwoord heeft pas een hoge resolutie wanneer ons lichaam vrij denken kan. Hetzelfde lichaam verzet werk, betekent geld en jaagt de schrik aan met haar impulsen en kwetsbaarheid. Hetzelfde lichaam belichaamt eeuwenoude projecties die Plato's grot nog vóór gaan. Laat staan als verlangen één wordt met het afhouden van eigen impulsen van de vraagsteller. In dat geval wordt een persoon niet zelden geweld aangedaan om maar niet een machtsverstorend verlangen bij de ander op te roepen.

Wat een zonde....

Geïnstitutionaliseerde antwoorden - je hebt dit talent, dit profiel en dus deze levensloop, je hebt deze deugden en dit lot - voelen veilig, bieden geconditioneerde macht of bevestigen het uitsluiten van onvrijheid. Maar als verlangen niet meedenkt, wordt er 'iets' of 'iemand' stelselmatig geëxcludeerd.

De zin van zingeving is vrij letterlijk op te vatten. Het zindert, lééft, sluit geen emotie van tevoren uit en doorleeft vanzelfsprekend. We vinden zingeving in de ervaring van leven. Betekenisgeving is een continu onderzoek van dit ogenschijnlijke eenvoudige gegeven. Vandaar alle paradoxen. We pogen te vatten wat door vaten suist - en geen bloed kolkt tweemaal door dezelfde vaten.

Het is fijn als talent en zin samenvallen in een groter geheel dat zingeving weerkaatst. Wederkerige zingeving. Dat je met enige stevigheid en lichtvoetige serieusheid je talenten omarmt, behoeftes herkent en in wisselwerking met je omgeving die ook jou tot jou maakt, creëert en een leven verzint dat zinnig voelt. Telkens weer, ook als het tegenzint. Flow en gestokte flow.

Jezelf of de ander te vragen naar verlangen, is een glad, soms onontgonnen gebied betreden. Openingen op dat kwetsbare gebied ontstaan niet door onafgestemde druk. Onze adem laten zakken tot dat niveau, zogezegd, van voelen en bewust beleven, vraagt vertraging en oordeelloze spontaniteit, een taal die we vaak vergeten te spreken. Een taal die in woorden het 'worden' vat.

Been there and so often, not done that.

Het hoeft helemaal niet zo te zijn dat 'werk' uberhaupt het antwoord op je verlangen is. Want bij verlangen gaat het er meer om dat je het bewust voelt, speelruimte biedt vooral, dan dat het te alle tijde tot vervulling (prestatie, bevestiging of eeuwig...roem) dient te leiden. Het gaat erom dat je vanuit die "diepte" leven en beleven mag en kan, je van daaruit oriënteren, bewegen, verbinden en acteren mag en kan.

Dan kan het prima zijn dat je kiest voor werk - en dan heet het ook werk - dat niet aan je verlangens tegemoetkomt. Dat je tijdelijk of aanhoudend kiest voor een praktische oplossing die je vrijheden biedt om op andere gebieden in je leven gevoelsmatig voller aanwezig te zijn, je verlangens ruim baan te bieden. Je ervaart keuzevrijheid omdat je vanuit verbinding met jezelf - alle stromen energie die je lichaam (rijk) is - beweegt.

Realiserende dat het hebben van werk en inkomen voor velen een eerste levensbehoefte is, voelt het extra belangrijk dat we 'overwerken' om een eigenlijk verlangen tegemoet te komen dat niet om vervulling maar beleving vraagt (bijvoorbeeld prestatie najagen waar verbinding de eigenlijke behoefte is) steeds meer voorkomen. Met grote emotionele wijsheid is de druk om uit werk te halen wat daar niet per se gevonden hoeft te worden, of juist wél helemaal aanwezig mag zijn in termen van zingeving, minder groot of gemakkelijker herkenbaar en toepasbaar. En dat zal, idealiseer ik althans, ook tot een meer evenwichtige verdeling van bronnen leiden in onze samenlevingen.

Het niet-politiseren van verlangen is de bedding voor de beleving van wat het betekent om mens te zijn, in jouw vorm, context en als proces. Door de bril van verlangen kijken is heel intiem en het voelt daarin vaak intens kwetsbaar. Aan de andere kant: het spiegelt je jouw perceptie, een inkijkje in hoe het is om jou te zijn, voorbij de door gestokte adem vastgelegde horizon van wíllen, horen of moeten.

Het is als het ware een diepe vrijheid van mens zijn om verlangen te voelen. De pre-aankondiging van geboorte. Van creatie. De anticipatie waar we het meest van genieten op het moment dat we trek hebben en een rode, glanzende appel zien liggen in de fruitmand van je collega.

Een beleving die, als we het uitbesteden, er geen eigenaarschap van nemen of puur projecteren, een tedere en intense ervaring van onszelf zijn doen missen. Dan zal er altijd "iets" zijn waar we naar op zoek gaan, een ander misgunnen of onszelf kwalijk nemen.

Mens, durf te verlangen.

"Iets" dat we commercialiseren, verspiritualiseren, onscherp of overscherp verwetenschappelijken of continu pogen te veranderen, na te jagen, op te vullen, te vermannelijken of te vervrouwelijken, te verwerken of werkbaar te maken, te helen of te breken. Iets dat niet gevangen kan worden, iets dat altijd beweegt, iets dat voorspelbaar beweeglijk en levendig is.

Verlangen, je leert al vroeg af om jezelf onbekommerd te laten zien. Genesteld in de onderste regionen van de buikstreek, onder een schaamtestreep, durf je bij de weg naar buiten of binnen niets door te laten stromen en stok je halverwege, net boven het middenrif. Je verraadt jezelf door een hik, opgekropte levenslucht, krakelend rode lipstift. Vervuld met zoethoudertjes houd je jezelf oud en gedeisd zolang je een regelmatige stootkuur aan chocolade, andermans fantasieën, cinematografische miljoenenproducties en daarin vertolkte vervalste dromen voorgeschoteld krijgt.

Smakeloos ga je door het leven, met een knip op je neus en twee handen voor je lonkende ogen. Pimpelzwart gestreken wimpers plakken een nacht lang tot klompjes, uitgelopen mascara is goed voor een horrorachtige aanblik en een “ben je moe?” van een nagebleven lief. Een clowneske gezichtsuitdrukking richting de spiegel, een grijns om hoe verlangen er in een ochtendjas uitziet. Ethanol werd een avond eerder ingezet om op het randje van bewustzijn het dagelijkse verzet tegen verlangen op te geven en de resterende kater stemt schaamtevol – schaamte, de opperrechter van ons intieme beleven. Maar we hoeven de schaamte ook niet te trotseren met grootspraak – in een relaas over de blikkerende disco-avond blijven de gretige blikken naar draaiende billen onbenoemd, een geheim dat je mag koesteren, dat er gewoon mag zijn.

Verlangen, je kakelt aan de oppervlakte over de onhebbelijkheden van een geliefde ander. Aan de binnenkant zucht je naar diens aanraking en nabijheid. Met een verzuurde blik verwijt je hem of haar ijzige afwezigheid, contactloos contact en prioriteiten die de jouwe niet zijn. Je hebt het afgeleerd om jezelf ononderbroken te kijk te zetten – de ander misleest je precies daarom. Ineens laat je een sociaal geaccepteerd kooksel van jezelf zien. Of een onvrije, onlevende variant – je maskeert een giechel, zoent met geperste lippen altijd op dezelfde mondhoek, vereenzelvigt de gulzige blik met overspel. Na jarenlang stilzwijgen bruis je niet meer – alle blootstelling aan ijdele lucht heeft je koolstof opgelost. Je bent in je eigen sop gaargekookt, ziet een glimp van je vergane bestaan in talentenshows terug, piepjong piepend leven en geromantiseerde taferelen.

Verlangen, keer uzelf de rug niet toe, keer binnenstebuiten naar het leven toe!

Hoezeer ben je geproblematiseerd, als oorsprong van menselijke ellende geponeerd? Hoe kleinerend ben je teruggebracht tot voor- en afkeuren, tot afkeer en begeerte? We hebben de fysieke en daarmee juist gelaagde aard van je wezen naar de onderwereld verdoemd. Eerherstel is op z'n plek. Opdat het ijle dénken en het eisende dóén een dialoog leren dansen.

Laten we elkaar de taal schenken en gunnen om tedere én robuuste verlangens uit te spreken. Als het moet, te joelen, jengelen en verorberen. We dienen onze verlangens te laven aan daglicht en -lucht. Waar we verlangen als verlangen mogen verwelkomen. Waar ze eenvoudigweg zegt: ik zie u graag, ik zoen je het liefst, ik verlang naar avontuur, ik borrel van levensenergie in je nabijheid, ik reik naar je uit en verleg de grenzen van mijn wezen voorbij schaamte, overtuiging en comfort. Op elke miljoenste millimeter gaat er een fluwelen leven in ons om. Verlang daarnaar, lustbekwaam verlangen!

Tekstfragment: Wijsbegerig, uit Intens Mens

Verlangzaam. Verlangsamen.

Praktische, prestatiegerichte focus doet ertoe. Maar wie vanuit gestokte adem creëert, wie een half gevoelslichaam ontbeert. En besluitvorming en vormingskracht op basis van een half gevoelslichaam sluit aardig wat wijsheid en impact uit.

Het creëren van speelruimte binnen een zakelijke setting is het creëren van openingen om plezier, verlangen, levendigheid en al diens schijnbare emotionele tegenstellingen (verdriet, kalmte, woede of neutraliteit) te ervaren. Mens zijn is een gevoelsspectrum waarbinnen we samen dansen en binnen deze dans zijn we elk moment op een hyperlokaal punt met elkaar verbonden, nabij of op afstand. Verlangen is de uitnodiging tot deze dans. De uitnodiging aannemen is niet zozeer of typerend een wilsdaad als wel en herinneringswaardig: een opening.

Geschiedschrijving is niet zelden een verzameling kwetsuren in reactie op kwetsbaar-zijn: op openheid, op openingen. Laten we elkaar een ander verhaal vertellen, een verhaal dat recht doet aan de kwetsuren en aan de heelheid die we daarin zien. Een verhaal waarin we allemaal verlangende wezens zijn wiens verlangens geen zonde zijn, maar onomwonden opwinding die het leven zélf ís. Wie ervoor kiest om met de eigen geschiedschrijving aan de slag te gaan, nodig ik graag uit scherp te kijken naar de verhalen die hier ontstaan. De beperkende overtuigingen die we bezigen - wie mogen we zijn, wie zijn we en wat mogen we doen volgens welke normen - tonen niet zelden een verdoemde plek aan diepste verlangens. Precies daar dus, leeft intieme vrijheid. In een wereld waarin de dreiging tot het inperken van vrijheden merkbaar is, is het bewust ervaren van verlangen een vorm van protest tegen de dominante inwerking van angst.

Diversity is being invited to the party; inclusion is being asked to dance.

Verna Myers

Zie je, de uitnodiging tot dansen vrijwaart de ander tot het voelen van diens eigen verlangen. Waar 'nee' en 'ja' op gelijke voet staan. Híer ontstaat het gesprek over willen, precies dáár zijn we anders en gelijk. Hier gaat het niet over het hebben van kwaliteiten of talenten, hier gaat het over het verlangen om vaardigheden te ontwikkelen of verbindingen te cultiveren. En extra mooi is: je hoeft geen danser te zijn, of een uitgesproken talent voor dansen te hebben, om op te kunnen gaan in de dans.

*De spanning in mijn maag is merkbaar. Ik kies een foto die ik niet geneigd ben te delen, want...ben ik hier te sensueel? Ik ben een coach, geen popster. Ik neem geen eigenaarschap van de beleving en projecties van de kijker en blijf bij mezelf. Een heerlijke, eerlijke foto. Past perfect bij dit artikel. De herinnering aan het spel met de camera(man, partnerlief) staat me nabij. Eén van de meest intieme vormen van samenwerken, tenslotte :)!