VERGİLENDİRİLMİŞ KAZANÇ KUTSALDIR

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından bugün 2023 yılı Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisinde Türkiye’de en fazla vergi beyan eden ilk 100 mükellef listesi açıklandı. Hatırlanacağı üzere bu yılın başında geriye yönelik 2020-2021-2022 yıllarının rekortmenleri açıklanmıştı. Öncelikle 2023 yılı için vergi rekortmenlerinin yıl bitmeden açıklanmasını hem “şeffaf olma” açısından hem de “istatistiksel” olarak çok doğru bulduğumu belirtmek isterim. Umarım 2024 yılı için de bu listeyi zamanında görebiliriz.

Açıklanan listeyi incelediğimizde kurumlar vergisinde 34, gelir vergisinde ise 73 mükellefin isimlerini gizlemeyi tercih ettiğini görmekteyiz. 2022 yılında da kurumlar vergisinde 38, gelir vergisinde ise 75 mükellef isimlerini gizlemeyi tercih etmişti.

Son zamanlarda büyük şirketlerin vergi levhaları sosyal medya üzerinden paylaşılmakta ve bu şirketlerin kurumlar vergisi tutarlarının olmaması ya da az kurumlar vergisinin olması eleştirilmekteydi. Bir şirketin, en çok vergi tahakkuk edenler listesinde adını gizlemeyi neden tercih ettiğini anlamakta güçlük çekmekteyim. Çok vergi tahakkuk ettiğinden dolayı, şirketin çalışanları daha yüksek bir zam talep eder diye bir çekince mi mevcuttur acaba? Gerçek kişilerde tek işverenden alınan ücret gelirleri de artık beyana konu olduğundan buradaki gizlemeyi ücret açısından bir nebze de olsa haklı bulabilmekteyim.

Bilindiği üzere 1981 yılından itibaren vergi levhasının işletmenin görünür yerine asılması zorunluluğu bulunmaktaydı ve bir işletmeye girildiği zaman o işletmenin tahakkuk eden vergisi görülebiliyordu.  Bu zorunluluk 2011 yılında yayımlanan 6111 sayılı Kanun ile kaldırılmakla birlikte halen bazı firmalar vergi levhalarını çıktı alıp, işletmelerinin en görünür yerine gururla asmaktadırlar.

Bu senenin kurumlar vergisi rekortmeni 22.747.942.797,03 TL tahakkuk eden vergi tutarıyla Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. olmuştur. Ancak bankanın adını 2022 yılındaki listede görememekteyiz. 2022 yılındaki kurumlar vergisi rekortmenleri listesine baktığımızda ilk sıradaki mükellef ismini gizlemeyi tercih ederken, 2. sırada 21.419.640.282,78 TL vergi tutarıyla Türkiye Garanti Bankası A.Ş. yer almaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş.’nın halka açıkladığı mali tablolardan 2022 yılı kurumlar vergisi tutarı yaklaşık 30 milyar TL olarak yer aldığından dolayı, bankanın 2022 yılında da kurumlar vergisi açısından en çok vergi tahakkuk eden firma olduğu anlaşılmaktadır.  2021 yılındaki listede de banka 2.747.232.969,74 TL tahakkuk tutarıyla 7. sırada yer almıştır. (Mali Tablolar)

Uzun yıllar boyunca kurumlar vergisi rekortmenleri listesinde ilk sırada yer alan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası A.Ş., 2023 yılındaki listede yer almamaktadır.  Bu durumun nedeni bankanın 2023 yılını yaklaşık 818 milyar zarar kapatmasından dolayı kurumlar vergisi matrahı oluşmamış olmasıdır.    En son 2021 yılında 16.718.403.274,18 TL vergi tutarıyla ilk sırada yer alan banka, 2022 yılındaki listede de yer almakla birlikte adını gizlemeyi tercih etmiştir. Bankanın kamuoyuna açıklamış olduğu kar zarar tablosunda 2022 yılında yaklaşık 21 milyar kurumlar vergisi tahakkuk ettiği görülmektedir. Bu sonuca göre, 2022 yılındaki listede en çok vergi tahakkuk eden 3. firmanın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası A.Ş. olduğu söylenebilecektir.  (Kar Zarar Tabloları)

2023 yılı Kurumlar Vergisi rekortmenlerinin yer aldığı liste incelendiğinde listenin ilk 10 sırasında yer alan firmalardan 8’inin bankalardan oluştuğu görülmektedir. Diğer 2 firma ise aşağıda detayını verdiğim üzere araç imalatı ile elektrik iletimi faaliyetlerinde bulunmaktadır. Geçen sene ilk 10’daki firmaların tamamını bankalar oluşturmaktaydı. Geçen seneki listede ilk 10 sıradaki kurumlar vergisi mükelleflerinden 3’ü bilgilerini gizlemeyi tercih etmişken; bu seneki listedeki ilk 10 mükellef bilgilerini açıklamıştır. Listede ilk 20 sırada yer alan firmalarının tamamının unvanı görülebilmektedir.

2022 yılındaki listede 1.661.056.271,03 TL tahakkuk eden vergi tutarıyla 23. sırada yer alan Mercedes-Benz Türk A.Ş., bu sene 6.279.844.842,80 TL vergi tutarıyla listenin 9. sırasında yer almaktadır. 2022 yılındaki listede yer almayan Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) ise bu seneki listeye 5.820.245.724,64 TL vergi tutarıyla 10. sıradan giriş yapmıştır. Firmanın web sitesinde açıkladığı mali tablolarda 2022 yılı için kurumlar vergisi matrahının oluşmadığından dolayı listede yer almadığı anlaşılmaktadır. TEİAŞ, 2021 yılında ise 1.256.058.871,65 TL ile en çok vergi tahakkuk eden 12. firma olmuştu.

Kurumlar vergisi rekortmenlerinde ilk sıralarda bankaların yer almasının birkaç nedeni olduğunu düşünmekteyim. İlk olarak 2023 yılı için bankalar ve finans kurumları için kurumlar vergisi oranının %30, diğer firmalar için %25 olması bankaların daha yüksek kurumlar vergisi hesaplamasına neden olmaktadır. Ayrıca ihracatçı ve üretici firmaların elde ettiği kazançlara getirilen 5 ve 1 puanlık kurumlar vergisi indirimi de bu firmaların hesaplanan kurumlar vergisi tutarını azaltmıştır. Yatırım teşvik belgesi kapsamında indirimli kurumlar vergisi hesaplayan firmalar da daha az kurumlar vergisi hesaplayabilmektedir.

Gelir Vergisi rekortmenlerinde ise 2021 yılından itibaren 3 yıldır ilk sırada Selçuk Bayraktar ikinci sırasında Lütfü Haluk Bayraktar yer almaktadır. Son 2 yıldır listenin üçüncü sırasında Mustafa Rahmi Koç bulunmaktadır. Mustafa Rahmi Koç ayrıca 2021 yılındaki en çok gelir vergisi tahakkuk eden dördüncü kişi olmuştur.

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından açıklanan söz konusu listeleri incelemek isteyenler, aşağıdaki link üzerinden erişim sağlayabilirler.

https://www.gib.gov.tr/2023-vergilendirme-donemine-iliskin-en-fazla-vergi-beyan-eden-mukellefler-aciklandi

Bu yazıdaki son sözlerimi Ebru Gündeş’in 1993 yılındaki albümünde yer alan bir şarkının nakaratı ile bitirmek istiyorum.

Aman kimseler duymasın,

Aman kimseler bilmesin,

Sonra düşeriz dillere…