Son günlerde sık bir şekilde, enflasyon düzeltmesinin 2024 ve sonraki yıllarda vergi yüküne neden olacağı, firmaların vergi yükünden olumsuz etkileneceği, bu durumdan dolayı uygulamanın ertelenmesi gerektiğine dair görüşler paylaşılmaktadır. Düzeltme işleminin her firma için ayrı ayrı ele alınması ve konu hakkında genelleme yapılmaması gerektiğini düşünüyorum. Enflasyon düzeltmesi firmalara ilave vergi yükü de getirebilir, vergisel açıdan avantaj da getirebilir. Bu durum tamamen bilançonun ve bilançoyu oluşturan unsurların detayı ile ilgilidir.
Uygulamanın ertelenmemesine dair görüşlerimi maddeler halinde yazının devamında, ilave vergi yükünü (!) de çok basit bir örnek üzerinden görselde paylaşıyorum. Örnekte 2024 yılı için taşıma kat sayısı 1,30 olarak dikkate alınmış olup, böyle olması durumunda faydalı ömrü 4 ve daha altında olan iktisadi kıymetlerde amortisman gideri etkisi nedeniyle vergi avantajı oluşacaktadır. TCMB’nin 2024 yılı için enflasyon hedefinin %36, 2025 yılı için ise %14 olduğunu da belirtmek isterim.
- Düzeltme işleminin Vergi Usul Kanunu’nda yer alan şartlar sağlandığı için 31.12.2021 tarihinde yapılması gerekmekteydi. Firmaların hazırlıksız olması, düzeltmenin çok uzun zamandır yapılmaması vb. nedenlerden dolayı uygulama 2 yıl ertelendi. 2022 yılının başında gelen ertelemede, 31.12.2023 tarihli mali tablolar için “şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın” düzeltmenin yapılacağı açık bir şekilde ifade edilmiş iken firmalar bu düzeltmeye hazır değil demeyi doğru bulmuyorum. 2 yıllık sürenin hazırlık yapmak için gayet yeterli olduğunu düşünüyorum.
- “Burası Türkiye, işler son dakikada değişir” anlayışından çıkmamız gerekmektedir. Bir yandan ülkeye yabancı yatırımcı davet ederken, bir yandan sürekli vergi politikalarını/uygulamalarını değiştirmemiz yabancı yatırımcı nezdinde olumsuz düşüncelere neden olmaktadır. Aynı şekilde Türk iş insanlarının da gelecek dönemlerle ilgili analiz yapabilmesi için bu husus önemlidir.
- 31.12.2023 tarihli mali tablolarda enflasyon düzeltmesi yapılacağından dolayı VUK’un Geçici 32’nci maddesi kapsamında yeniden değerleme (vergili) uygulamasından yararlanmayan firmalar bulunmaktadır. Yeniden değerleme yapan firmalar da vergi analizi yaparken, 2024 yılında enflasyon düzeltmesi olacağını dikkate almışlardır. Dolayısıyla kanun kapsamında gelmesi kesin olan enflasyon düzeltmesine hazırlık yapan firmalar, uygulamanın ertelenmesinden olumsuz olarak etkileneceklerdir. Ayrıca bazı firmalar düzenleme kapsamında özel program yaptırmış ve önemli ölçüde maliyete katlanmışlardır.
- Parasal olmayan aktif varlıkları fazla, öz kaynağı düşük işletmelerde “ilave vergi çıkacak” şeklinde bir genelleme yapmayı da doğru bulmuyorum. Çünkü sabit kıymetlere yapılacak enflasyon düzeltilmesi nedeniyle 2024 ve sonraki yıllarda daha yüksek bir amortisman gideri yazılacaktır. Aynı şekilde stoklara yapılacak düzeltme işlemi de 2024 yılına daha fazla stok maliyeti yazılmasını ve daha düşük kar olmasını sağlayacaktır.
- Yılın bitimine 5 gün kala enflasyon düzeltmesine ilişkin kesin tebliğin çıkmaması da soru işaretlerini beraberinde getirmekte ve gereksiz tartışmalara neden olmaktadır. Kıymetli Üstadlarımın da belirttiği gibi kesin tebliğin yayımı için muhtemelen torba kanunda yer alan banka ve finans kuruluşları için yapılacak değişiklik beklenmektedir. Başka bir nedenin tebliğin ekine ortalama ticari kredi faiz oranları ile Yi-ÜFE değerlerinin konulmak istenmesi olduğunu düşünüyorum. Söz konusu nedenlerden dolayı Ocak ayının ilk haftasında Tebliğin yayımlanmasını bekliyorum.
- Enflasyon düzeltmesinin ertelenmesi doğru olmamakla birlikte buradaki esas problem düzeltmenin kendisi değil, düzeltmeye neden olan şartlardır. Ülkemizde uzun bir süredir mevcut olan yüksek enflasyon ortamından çıktığımız zaman, şartlar oluşmayacağı için düzeltme de yapılmayacaktır.
