Yurtdışı Açılım 3 - Aşamalar

Teknoloji firmalarıyla görüşmelerimizde, konu yurtdışı açılımı olduğunda bazı karmaşaların yaşandığını görüyoruz. Açılım zincirleme birçok plan ve aksiyon gerektirmekle birlikte, gördüğüm bu kafaları karıştırıyor. Önce markayı mı iyileştirmeli? Ürün mü geliştirmeli? Ekibin yetkinliğini mi yükseltmeli? İş modeli, şirketleşme, yasal uyumluluk üzerine mi çalışmalı? Derken, buna bir de bizim genel olarak limitli dokümantasyon ve kolları sıvayarak işe başlama şeklimiz ekleniyor ki, nereden başlayacağımız ya da süreçte problem yaşadığımızda kök nedeni bulmamız zorlaşıyor.

Aşağıda yurtdışı açılımını bir firma için aşamalara ayırarak resmi biraz daha netleştirmek istedim. Bu sayede önce hangi aşamada olduğumuzun adını koyabilir, ardından o aşamanın gereksinimlerini yerine getirerek yolumuza devam edebiliriz.

1-      Eylemsizlik (Status-Quo)

Yurtdışına açılma her ne kadar çekici görünse de, işe biraz rasyonel bakan biri yapılacak birçok iş ve iyileştirme olması gerektiğinin farkına varır. Bu noktada bazen ilk yatırım maliyetleri, bazen yatırımın geri dönüş süresi, operasyonel çekinceler veya konfor durumu (burası dramatik ve üzerine ayrıca konuşulması gereken bir konu) açılım adımlarını atmaktan geri bırakır. Bu aşamadaki ekip veya firmaları eylemsizlik kategorisinde sayabiliriz.

2-     İstek ve Keşif (Desire & Explore)

Yurtdışına açılmayı hedef olarak önüne koyan ve az çok iş yapmış ve keyfini almış ekipler için fikri hazırlığın yapıldığı aşama diyebiliriz. Yurtdışına açılmak veya global oyuncu olmak vizyon olarak belirlenmiş olmakla birlikte, başlangıç noktasının netleştirilmediği, fırsatların arandığı, muhtemel zorluk ve risklerin değerlendirildiği aşamadır.

3-     Planlama (Planning)

En önemli aşama diyebiliriz. Ekip veya firmanın hedeflerini, fırsatları, riskleri dahası kendini tarttığı ve hazırlıkların yapıldığı aşama. Ekip, ürün, servis, dokümantasyon, pazarlama, başlangıç noktası, yatırım maliyetleri ve geri dönüşünün değerlendirildiği ve optimum faydanın tanımlanmaya çalışıldığı aşama. Lokasyon olarak nereden başlanmalı? Ürün mü servis mi sunmalı? Hangi teknolojiler avantaj, hangileri dezavantaj sağlar? Marka olarak ne durumdayım? Pazarlama ve diğer içeriklerim hazır mı? Ekip hazır mı? Önceliklerim neler olmalı? Finansal olarak yeterli miyim? Destek aramalı mıyım? Yatırımın geri dönüşü ve başarı kriterlerim nelerdir? gibi sorular cevaplanır ve buna göre atılacak adımlar önceliklendirilir ve aksiyona geçilir.

Bizde güzel bir laf vardır ,“yanlış hesap Bağdat’tan döner” diye. Süreçte tabi ki hatalar ve düzeltmeler olacak, ancak, rekabetin, pazarın dahası öz yetkinliklerin doğru bir şekilde değerlendirilmeden ve planlama yapılmadan çıkılan yolculuklar ciddi vakit ve nakit kayıplarına sebep olabilir.

4-     Uygulama – İcra (Execution)

Planlama aşamasında önümüze çıkan ödevleri, fırsatları yakalayacak şekilde önceliklendirip üzerine çalışma aşamasıdır. Ortalama bir teknoloji firmasında üzerine çalışılması gereken birçok konu olacağından emin olabilirsiniz. Bu bazen birkaç hafta, bazen birkaç ay alabilir. Ne olursa olsun olgun bir aşamaya gelmeden yapılacak açılım, pahalı bir turistik ziyaretten öteye gitmeyebilir. Diğer taraftan yapılması gerekenler listesi çalışılıp adım adım iyileştirmeler yapıldıktan sonra artık sahneye çıkma aşaması gelmiş demektir.

5-     Başlangıç (Landing)

“Landing” kelimesinin Türkçe karşılığı “İniş, karaya çıkma” tam oturmadığı için “sahneye çıkma“ veya “Başlangıç” olarak ifade etmek istedim. Hazırlıklarımızın tamam ve gözümüzün arkada kalmadığı noktada artık hedeflediğimiz coğrafyada iş ortakları/müşterilerle temas ve global operasyonu yürüteceğimiz ofislerimiz için firma kuruluşu, marka tescil, resmi işlemler ve istihdam gibi idari işlerin ağırlıkta olduğu aşama. Maliyetlerin artık hesaba yazmaya başladığı, bununla birlikte adresinizin belli olduğu ve güven katsayınızın arttığı bir nokta. Burada illa “ofis mi olmalı? İş ortaklarıyla uzaktan çalışma yapsak olmaz mı?” gibi bir soruyla çok sık karşılaşıyoruz. Bunun cevabı tamamen ne yapmak istediğinize bağlı. İş ortaklığı ve kanal yapısı neredeyse olmazsa olmaz bir konu olmakla birlikte, bazı lokasyonlar için firmanızın görünür olmaması iş yapma potansiyelinizi çok aşağılara çekebilir. Burası çok su götürür, bunun için biraz daha kanal ve iş ortaklarıyla ilgili notlara göz atabilir ya da daha interaktif bir değerlendirme için üzerine konuşabiliriz.

6-     Genişleme (Expanding)

Eğer bu aşamaya kadar geldiyseniz tebrikler, ki birçok firma var, artık global ölçekte hizmet vermenin temel gereksinimlerini karşıladınız, ofislerinizi ve iş bağlantılarınızı kurdunuz, ilk müşterilerinizle çalışmaya başladınız ve hedeflediğiniz yere büyük ölçüde ulaştınız demektir. Açıkçası bundan sonrası nispeten daha kolay. İş modelinizi tekrarlayarak ve yerel gereksinimlere göre revizyonlar ve yerel servisler sağlayarak büyümenizi sürdürebilirsiniz.

Açılım bugünden yarına olacak bir konu değil, adım adım ilerlenen bir süreç. Kendi deneyimim, yeni başlayanlar için yurtdışına açılım bilgiyle değil, çoğu zaman öğrenerek iş yapılan bir süreç. Bu arada yereldeki bir çok doğru sınır ötesinde yanlış olabiliyor. Bu ya yaşayarak deneyimlenebilir, ya da danışılarak kazanımlarınıza eklenebilir. Anlamsız koşturmalarla değil, klasik tabirle düzenli ve akıllı çalışılarak, başarılı olunmaması için bir sebep yok. İyi Yıllar 😊