Nükleer silah denemesi
Nükleer deneme, nükleer silahların etkinliğini, verimini ve patlayıcı özelliklerini belirlemek için yapılan denemelerdir. 20. yüzyılda, nükleer silah geliştiren birçok ülke tarafından denemeler gerçekleştirilmiştir. Nükleer silahların test edilmesi, silahların nasıl çalıştığı ve çeşitli koşullar altında silahların nasıl davrandığı ve personel, yapılar ve ekipmanın nükleer patlamalara maruz kaldıklarında nasıl davrandıkları hakkında bilgi verebilmektedir.
Nükleer denemeler genellikle bilimsel ve askerî gücün bir göstergesi olarak kullanılmaktadırlar ve birçok deneme açıkça siyasi bir yanıt vermektedir. Çoğu nükleer silahlı devlet, kendi nükleer konumlarını nükleer bir deneme yoluyla kamuya açıklamaktadırlar.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk nükleer deneme, 16 Temmuz 1945 tarihinde Trinity bölgesinde ABD tarafından yaklaşık 20 kiloton TNT'ye eşit bir güçte patlatılarak gerçekleştirildi. "Mike" kod adlı ilk termonükleer silah teknoloji denemesi, 1 Kasım 1952'de Marshall Adaları'ndaki Enewetak atolünde yine ABD tarafından gerçekleştirildi. Şimdiye kadar test edilen en büyük nükleer deneme, 30 Ekim 1961'de Sovyetler Birliği tarafından Novaya Zemlya'da gerçekleştirilen "Çar Bombası" idi ve yaklaşık olarak 50-58 megaton güce sahipti.
1963'te, dört nükleer silahlı devlet (Birleşik Krallık, ABD ve Sovyetler Birliği) ile çok sayıda nükleer silahı olmayan ülkeler Kısmi Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması'nı imzaladılar ve atmosferde, su altında veya uzayda nükleer deneme yapmaktan kaçınacakları sözünü verdiler. Buna karşın antlaşma, yeraltında nükleer denemeye izin veriyordu. Fransa 1974 yılına ve Çin de 1980 yılına kadar atmosferde testlere devam ettiler, ancak antlaşmayı imzalamadılar.[1]
1990 yılına kadar Sovyetler Birliği, 1991 yılına kadar ABD ve Birleşik Krallık ve 1996 yılına kadar da Çin ve Fransa yeraltında nükleer denemeleri sürdürdü. 1996'da Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması'nı imzalarken bu devletler tüm nükleer denemeleri durdurma sözü verdi. Eylül 2016 itibarı ile sekiz ülke tarafından onaylanamaması yüzünden antlaşma henüz yürürlüğe girmedi. İmzacı olmayan devletler olan Hindistan ve Pakistan son olarak 1998'de nükleer deneme gerçekleştirdi. Kuzey Kore ise 2006, 2009, 2013 ve 2016'da nükleer denemeler gerçekleştirdi. En son kaydedilen nükleer deneme Eylül 2016'da Kuzey Kore'de gerçekleşti.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "The Treaty has not been signed by France or by the Peoples Republic of China." U.S. Department of State, Limited Test Ban Treaty 16 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Federation of American Scientists 4 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Preparatory Commission for the Comprehensive Nuclear-Test-Ban-Treaty Organization11 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Nuclear Weapon Archive[ölü/kırık bağlantı]
- NuclearFiles.org 15 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- What About Radiation on Bikini Atoll? 17 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- YouTube'da "Time-lapse map of all nuclear weapon tests from 1945 to 1998."
- Bulletin of the Atomic Scientists28 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Alsos Digital Library for Nuclear Issues
- Atomic Bomb website and nuclear weapon testing articles 2 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Woodrow Wilson Center's Nuclear Proliferation International History Project 3 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.