W 2021 r. około 16 mln obywateli Unii/EFTA mieszkało w innym państwie UE lub EFTA, a celem niemal 100 mln podróży turystycznych były inne kraje UE.
Prawa Europejczyków do zabezpieczenia społecznego podczas przemieszczania się po Europie są chronione dzięki przepisom dotyczącym koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Trwają prace nad dostosowaniem tych przepisów do obecnych potrzeb.
Cyfryzacja może w jeszcze większym stopniu usprawnić koordynację systemów zabezpieczenia społecznego i wesprzeć sprawiedliwą mobilność pracowników.
Mając to na uwadze, Komisja przedstawiła komunikat, w którym wskazała cele w zakresie cyfryzacji w perspektywie krótko- i długoterminowej.
Dlaczego cyfryzacja jest taka ważna?
Wykorzystanie szerszego wachlarza narzędzi cyfrowych na potrzeby koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ma wiele zalet. Przykładowo:
- zmniejsza obciążenie administracyjne i koszty spoczywające na osobach, które przenoszą się do innego kraju lub prowadzą tam działalność gospodarczą
- przyczynia się do poprawy jakości usług użyteczności publicznej i przyspiesza procesy koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego
- pomaga urzędom w wymianie informacji i współpracy dzięki sprawniejszej wymianie i automatyzacji danych
- minimalizuje ryzyko błędów i oszustw związanych z zabezpieczeniem społecznym, w tym korzystania ze sfałszowanych dokumentów, a tym samym zwiększa ochronę pracowników i ich sprawiedliwą mobilność.
Cel cyfryzacji w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego jest również zgodny z celami europejskiego programu polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie”, który służy przekształceniu usług publicznych, promowaniu transgranicznej wymiany informacji i uproszczeniu interakcji z obywatelami.
Inicjatywy cyfrowe w tym obszarze
W unijnych przepisach dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego wzywa się państwa europejskie do korzystania z technologii cyfrowych do celów zapewnienia dostępu do danych dotyczących zabezpieczenia społecznego oraz ich wymiany i przetwarzania. Zachęca się je również do zadbania o to, by usługi przeznaczone dla osób korzystających z prawa do swobodnego przemieszczania się po UE były przyjazne dla użytkownika.
Kraje UE i Komisja pracują obecnie nad dwoma kluczowymi inicjatywami w tym obszarze:
1. Ułatwienie zakładom ubezpieczeń społecznych wymiany informacji i współpracy
System elektronicznej wymiany informacji dotyczących zabezpieczenia społecznego (EESSI) ułatwia zakładom ubezpieczeń społecznych na terenie całej Europy wymianę informacji. Oznacza to, że zakłady krajowe mają możliwość szybszego i bezpieczniejszego rozpatrywania wniosków o zabezpieczenie społeczne (np. w sprawie zasiłku dla bezrobotnych, świadczeń opieki zdrowotnej, świadczeń rodzinnych czy emerytury).
2. Uproszczenie interakcji między obywatelami, przedsiębiorstwami, zakładami ubezpieczeń społecznych i innymi organami publicznymi
W ramach inicjatywy na rzecz europejskiego dowodu zabezpieczenia społecznego Komisja zapoczątkowała projekt pilotażowy, którego celem jest zbadanie możliwości cyfrowej weryfikacji uprawnień do zabezpieczenia społecznego w sytuacjach transgranicznych.
Pytania i odpowiedzi
Co warto wiedzieć o cyfryzacji w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego