Montevideo
Lidnanznam
| |
| Valdkund | Urugvai |
| Eläjiden lugu (2011) | 1,305,082 ristitud |
| Pind | 201 km² |
| |
| Pämez' | Karolina Kosse (kül'mku 2020—, Carolina Cosse) |
| Telefonkod | +598−2xxx-xxxx |
| Aigvö | UTC−3 |
Montevideo (mugažo ispanijan kelel, virktas: [monteβiˈðe.o], kändase: «mägen nägen», täuz' nimi: San Felipe y Santiago de Montevideo) om Urugvain pälidn da kaikiš suremb lidn. Se om Montevideon agjan administrativižeks keskuseks, agj om Montevideo-lidn praktižešti.
Lidn om valdkundan ižandusen, kul'turan da politikan keskuz, opendusen aluzkundoiden keskuzsija.
Istorii
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Eländpunktan aluz om pandud ispanijalaižil vl 1724 tulendanno La Plat-lahthe heitmaha tavaroiden kontrabandad lähižes Kolonija-del'-Sakramento-lidnusespäi Buenos Airesha. Montevideo oli Päivnouzmaine Rand-agjan keskuseks (Ispanijan pala). Vodele 1800 lidnuden ristitišt oli 10 tuh. eläjid. Vozil 1809−1839 Fortaleza General Artigas-lidnuz om saudud Serro-kukhan päs, sen mödhe nimitihe-ki lidnad. Vl 1816 lidn oli anastadud portugalijalaižil i vozil 1822−1828 mülüi Brazilijan imperijha.
Vn 1828 elokuspäi lidn om ripmatoman Urugvain pälidnaks.
Geografijan andmused
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Lidn sijadase valdkundan suves, Atlantižen valdmeren randal. Reljef om kukhikaz. Keskuz sijadase 43 m ü.m.t. korktusel. Serro-kukkaz om kaikiš korktemb londuseline čokkoim, 136 m. Znamasine Santa-Lusii-jogi jokseb lidnan päivlaskmas.
Klimat om subtropine neps. Voden keskmäine lämuz om +17,3 C°, tal'vkun-keväz'kun +21,2..+23,3 C°, kezakun-elokun +11..+12,6 C°. Ekstremumad oma −5,6 C° (kezaku) i +42,8 C° (viluku). Kezaaigan minimum om +5 C° (tal'vku), tal'vaigan maksimum om +32,6 C° (eloku). Ei olele haloid kül'mkuspäi sulakuhusai. Paneb sadegid 1142 mm vodes, tazomäras vodes läbi (83..111 mm kuidme). Meriveden lämuz om +11,3..+24,2 C° voden aigan.
Tobmuz
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Montevideo jagase kahesaks municipalitetaks (isp.: municipio) decentralizuimha lidnad vspäi 2010, znamoitas niid kelen suril kirjamil. Municipaližed ühtnikad alajagasoiš 62 nimitadud ümbrikoks (isp. barrio).
Edeline lidnan pämez' (intendant) om Kristian di Kandia (Christian Di Candia, sulaku 2019 — kül'mku 2020).
Eläjad
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Vn 2011 Urugvain rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 1 305 082 ristitud, agjan (departament) — 1 319 108 ristitud. (valdkundan ristitišton koumandez). Läz 1,95 mln ristituid elädas lidnaglomeracijas 1350 km² pindal, Urugvain koume ristitud videspäi elädas siš.
Ristitišton enambuz oma immigrantoiden jäl'gelaižed Ispanijaspäi i Italijan maišpäi, hristanuskondan polenpidajad (katolikad da protestantad).
Edeline lidnan pämez' om Daniel' Martines (heinku 2015 — keväz'ku 2019).
Transport
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Avtobusad oma kundaližeks transportaks lidnan südäimes. Ezilidnelektrojonused ajadas koumedme raudtedme. Sur' meriport radab lidnas jüguiden da matknikoiden täht.
Rahvahidenkeskeine civiline Karrasko-lendimport[1] (MVD / SUMU, 2,1 mln passažiroid vl 2017) sijadase 19 km pohjoižpäivnouzmha lidnan keskusespäi. Sišpäi tehtas reisid Suviamerikan maihe, Buenos Aires-lidnha enamba kaiked, mugažo Madridha da Majamihe.
Valitud sebruzlidnad
[vajehta | vajehtada lähtetekst]
Barselon, Ispanii (vn 1985 sulakuspäi)
Brazilia, Brazilii (sulaku 1997)
Piter, Venälaine Federacii (1990)- San Paulu, Brazilii (kezaku 2007)
Homaičendad
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Irdkosketused
[vajehta | vajehtada lähtetekst] |
Montevideo Vikiaitas |
| Suviamerikan pälidnad | ||
| Asunsjon | Bogota | Brazilia | Buenos Aires | Džordžtaun | Karakas | Kito | Lim | Montevideo | Paramaribo | Santjago | Sukre | ||